Από το 2003, τα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών συνδέουν όλες τις ηπείρους με μόνη εξαίρεση την Ανταρκτική. Τώρα, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Νορβηγίας υποστηρίζουν πως αυτό το τεράστιο δίκτυο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για άλλη μια χρήση: την παρατήρηση της επιφάνειας της Γης.
Συγκεκριμένα, τα 1,2 εκατομμύρια χιλιόμετρα των καλωδίων οπτικών ινών θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με δορυφόρους και άλλα όργανα τηλεπισκόπησης, για την παρακολούθηση καταιγίδων και σεισμών σε πραγματικό χρόνο. Το δίκτυο θα μπορούσε ακόμη και να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό σπασμένων αγωγών.
«Αυτό μπορεί να γίνει ένα παγκόσμιο παρατηρητήριο που θα αλλάξει τα δεδομένα για τις επιστήμες της Γης και των ωκεανών», δήλωσε ο Μάρτιν Λάντρο, γεωφυσικός στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Νορβηγίας (NTNU).
Η παρατήρηση μπορεί να γίνει μέσω των ακουστικών δυνατοτήτων των οπτικών ινών. Οποιαδήποτε ένταση ή τέντωμα στην καλωδίωση που προκαλείται από ακουστικά ή πραγματικά κύματα μπορεί να καταγραφεί και να μετρηθεί. Αυτό το απέδειξε πέρυσι η ερευνητική ομάδα μέσω της παρακολούθησης φαλαινών στην Αρκτική. Κατά τη διάρκεια 44 ημερών το 2020, οι επιστήμονες κατάφεραν να ανιχνεύσουν περισσότερες από 800 φωνές φαλαινών μέσω ενός υποβρύχιου καλωδίου μήκους 120 χιλιομέτρων. Εντόπισαν επίσης μια μεγάλη καταιγίδα 13.000 χιλιόμετρα μακριά.
Όλα αυτά έγιναν δυνατά μέσω μιας διάταξης που είναι γνωστή ως Distributed Acoustic Sensing (DAS) και μιας συσκευής (interrogator). Η συσκευή αυτή στέλνει έναν παλμό φωτός στο καλώδιο οπτικών ινών, το οποίο στη συνέχεια ανιχνεύει και μετρά με ακρίβεια κάθε τέντωμα.
«Αυτή η τεχνολογία υπάρχει εδώ και πολύ καιρό», είπε ο Λάντρο. «Αλλά έχει κάνει άλματα τα τελευταία πέντε χρόνια», πρόσθεσε.
«Έτσι, τώρα είμαστε σε θέση να τη χρησιμοποιήσουμε για την παρακολούθηση και τη μέτρηση ακουστικών σημάτων σε αποστάσεις έως και 100 με 200 χιλιόμετρα. Αυτό είναι λοιπόν κάτι καινούργιο».
Υπάρχουν ωστόσο και κάποιοι περιορισμοί. Τα αποτελέσματα που παράγονται από το σύστημα περιέχουν αρκετό «θόρυβο» που σημαίνει ότι είναι πιο δύσκολο για τους επιστήμονες να ξεχωρίσουν τα σήματα. Ωστόσο, οι άλλες συσκευές ανίχνευσης, όπως οι δορυφόροι, μπορούν να παράσχουν επιπλέον πληροφορίες, σημείωσαν οι ερευνητές. Ο πιθανός αριθμός των ευρημάτων θα μπορούσε να είναι τεράστιος εξαιτίας της τεράστιας έκτασης του δικτύου οπτικών ινών.
«Το πείραμα ανίχνευσης και παρατήρησης φαλαινών δείχνει μια εντελώς νέα χρήση της ήδη υπάρχουσας υποδομής οπτικών ινών, προσφέροντας εξαιρετική, μοναδική επιστήμη», είπε ο Λάντρο.
